Cardioloog Jeroen Schaap is een van de vijftien deelnemers aan de eerste editie van het Leadership Program dat in september 2020 van start ging. Hij wil zijn persoonlijke skills als leidinggevende verbeteren en optimaal bijdragen aan de implementatie van nieuwe ontwikkelingen in de praktijk. Schaap: ‘Je krijgt hier handvatten om een overstijgende blik te ontwikkelen en niet meteen verrast te worden door allerlei belangen die spelen bij de implementatie van wetenschappelijk onderzoek.’
Door ervaring wijs geworden, had hij liever eerder in zijn loopbaan de juiste managementvaardigheden aangereikt gekregen. ‘In mijn carrière ben ik – in amper een paar maanden tijd – gegaan van leidinggeven aan een team van medewerkers naar onderhandelen met de raad van bestuur en andere stakeholders. De handreikingen die we nu krijgen, de manieren van invloed uitoefenen die we hier leren: met al deze kennis kun je misschien wel zeggen dat ik destijds wat sneller succesvol had kunnen handelen. Zelf een bewustere keuze maken in welke stijl van onderhandelen nodig is op een bepaald moment om draagvlak te creëren: daarin heb ik in het verleden wel kansen gemist.’
In het diepe
Initiatiefnemer van het programma prof. dr. Jolanda van der Velden herkent veel in het verhaal van Schaap. ‘Ik heb een vergelijkbare start gemaakt als afdelingshoofd. Opletten hoe anderen het doen en daarvan leren, was onze manier. Maar het is fijn als je tools krijgt om iets comfortabeler toekomstige stappen te maken in de uitdagingen waarbij je je betrokken voelt. Dat vereist dat je verschillende vormen van leidinggeven beheerst. In de reguliere opleiding is dat zeker geen onderdeel en het is eigenlijk absurd dat je daarop niet voorbereid bent. Aan de andere kant hebben we, in het diepe gegooid, wel heel veel geleerd. Maar met iets meer bagage had het ook wat uren wakker liggen gescheeld.’ Schaap knikt instemmend. ‘Zo is het precies.’
Van der Velden: ‘Wat nog ontbrak in de bestaande talentenprogramma’s van onderzoeksconsortia is de multidisciplinaire setting. Als leidinggevende van een afdeling, divisie of instituut heb je te maken met belangen van verschillende partijen. Door binnen dit programma samen te werken leer je verschillende invalshoeken begrijpen, simpelweg omdat je in een team optrekt met personen met een verschillende achtergrond. Wat Jeroen is overkomen – opeens als cardioloog moeten onderhandelen met de raad van bestuur en landelijke organisaties – dat wil je voorkomen. Op dat vlak komt dit programma voor hem misschien te laat.’
Elkaars taal spreken
Andere meerwaarde van het Leadership Program is voor Schaap: met elkaar werken aan actuele vraagstukken in het cardiovasculaire veld (zie kader). Schaap: ‘De synergie van het programma zit ’m er voor mij in dat we aan de slag zijn met een praktische ontwikkeling in het veld en die helpen implementeren. Voor mij is dat registratiegebaseerd onderzoek. Het cardiovasculaire veld in Nederland moet rijp worden voor gerandomiseerde interventies in de dagelijkse praktijk. Hiermee kunnen we in een all-comer populatie nieuwe behandelstrategieën of reeds geaccepteerde behandelmethoden van bewijs voorzien. Dit type onderzoek heeft ook als voordeel dat het significant goedkoper uit te voeren is. Met een leiderschapsblik kijken we gezamenlijk hoe we concrete problemen die we daarin tegenkomen, kunnen tackelen. De kracht van de club is dat de deelnemers uit verschillende disciplines afkomstig zijn, van vaatchirurg en geriater tot communicatieadviseur. Dat maakt het leuk en je krijgt feedback vanuit meerdere invalshoeken.’
‘Je leert elkaars taal spreken’, vult Van der Velden aan.
Schaap: ‘Voor ons project is veel geld nodig en iedereen moet het uiteindelijk omarmen: mijn collega’s op de werkvloer, de ICT-afdeling, raden van bestuur, cardiologen binnen maar ook buiten de vereniging. Aan mij de uitdaging om iedereen te overtuigen. Daar kan ik hier uitgebreid aan werken.’
Persoonlijke verhalen
In het programma vertellen verschillende leiders over hun manier van leidinggeven. Zo werd Schaap geïnspireerd door het persoonlijke verhaal van toponderzoeker prof. dr. Sjoerd Repping. ‘Een waanzinnig slimme man die heel zuiver keuzes maakt over “wat vind ik nu belangrijk” en “waar sta ik achter”. Dat is voor mij een sterk voorbeeld van hoe je hele bewuste keuzes kunt maken en prioriteiten kunt stellen.’
Van der Velden: ‘Wij willen in dit programma niet alleen veel tools aanreiken, maar ook verhalen. Geen carrière en geen leider zijn hetzelfde. Het mooie van de mentorverhalen is dat ze een puzzelstukje brengen en dat stukje kan voor iedereen anders zijn.’
Schaap herkent dat, maar verwacht daarnaast ook veel van de een-op-een-gesprekken met de persoonlijke mentoren die in de volgende fase deel uitmaken van het programma. ‘Op detailniveau reflecteren op mijn handelen is voor mij een goede manier van leren. Een halfuurtje per twee maanden praten over de keuzes die je moet maken, terwijl er veel belangen mee gemoeid zijn. Zoals: ik heb nu deze mail gehad van die organisatie of die professor: hoe past dat in het grotere plaatje? Hoe past dat in de keuzes waar we voor staan?’
Doel van het Leadership Program
Het is de ambitie van de DCVA om met het stimuleren van talent de wetenschappelijke ontwikkelingen in het cardiovasculaire veld vooruit te brengen. Binnen het Leadership Program krijgen jonge talenten handvatten om een team aan te sturen en vaardigheden te ontwikkelen.
‘In het huidige en toekomstige cardiovasculaire veld is het ontwikkelen van persoonlijke leiderschapscompetenties essentieel’, licht Van der Velden toe. Zij is voorzitter van de Talentpijler en heeft samen met beleidsadviseur Daphne Bloemkolk van de Hartstichting het programma geïnitieerd. ‘Naast onderzoek doen, zijn steeds meer andere aspecten belangrijk. Je moet weten wat de politieke agenda van partijen is, hoe de regelgeving in elkaar zit. En multidisciplinaire samenwerking is van belang om complexe ontwikkelingen verder te brengen.
Om die reden werken deelnemers aan diverse vraagstukken die door de DCVA-partners zijn ingebracht. Van der Velden: ‘Onderwerpen waaraan de huidige groep werkt, zijn: zorgevaluatie; dataregistraties; technologieën in de zorg; patiëntgerelateerde uitkomstmaten en proefdiervrije innovaties / proefdiergebruik. Het zijn nadrukkelijk geen onderzoeksprojecten, maar vraagstukken die spelen op landelijk niveau met als doel de organisatiestructuur neer te leggen voor verder onderzoek. Het is voorwerk waarbij we aangeven wat wij als DCVA van een specifiek onderwerp vinden en welke vervolgacties er nodig zijn.’
Beeld: Esther HereijgersDr. J. (Jeroen) Schaap is sinds 2012 werkzaam in het Amphia Ziekenhuis in Breda als cardioloog met het aandachtsgebied niet-invasieve beeldvorming. Hij is bestuurslid van de Werkgroep Cardiologische centra Nederland (WCN) en houdt zich bezig met de uitvoering van klinische studies gericht op niet-invasieve cardiale beeldvorming en farmacologische interventies.
Prof. dr. J. (Jolanda) van der Velden is hoofd van de afdeling Fysiologie van het Amsterdam UMC en directeur van Amsterdam Cardiovascular Sciences. Zij is voorzitter van de Talentpijler van de DCVA.