OPLEIDEN IN TIJDEN VAN COVID-19

‘Een goede balans tussen online en offline onderwijs: dat wordt de grootste uitdaging’

De COVID-19-crisis zette een streep door de vele cursussen die het CardioVasculair Onderwijs Instituut (CVOI) op het programma had staan. Een snelle omschakeling naar een digitaal aanbod was noodzakelijk om de bij- en nascholing toch te kunnen bieden. Dr. Tim Simmers, directeur van het CVOI, vertelt over alle inspanningen achter de schermen: ‘Aan het eind van dit jaar zullen we het volledige curriculum hebben kunnen aanbieden.’

Beeld: Catharina Ziekenhuis

Hoe groot was het online aanbod van het CVOI vóór COVID-19?

Simmers: ‘In november 2018 hebben we een digitaal leerplatform gelanceerd omdat we meer online wilden gaan doen. We merkten dat een online leeromgeving een handige tool kan zijn naast de peer-to-peer ontmoetingen. Via het platform kunnen we cursisten van tevoren content aanbieden. Ook geeft het de mogelijkheid tot interactie met de sprekers; zo kunnen deelnemers bijvoorbeeld voorafgaand aan de scholing vragen insturen. Het platform wordt ook gebruikt als naslagwerk: presentaties worden er gepubliceerd zodat ze ook na de cursus te raadplegen zijn. Er was dus al wel wat online aanbod, maar live scholingen stonden nog steeds centraal.’

In welke mate is het onderwijsaanbod van het CVOI verschoven naar digitaal?

‘Door de COVID-19-maatregelen kon een hele reeks geplande scholingen niet doorgaan. Onze grootste verantwoordelijkheid is kennisoverdracht en zorgen dat mensen de opleiding kunnen volgen die ze moeten volgen. Door COVID-19 moesten we dus snel alle cursussen online organiseren. Voortbordurend op de weg die we twee jaar geleden zijn ingeslagen, zijn we in een enorme stroomversnelling gekomen. Aan het eind van dit jaar zullen we het volledige curriculum hebben kunnen aanbieden; sinds maart volledig online. Sinds september organiseren we weer live cursussen naast het online aanbod. Daarnaast hebben we het dubbele aantal webinars verzorgd ten opzichte van vorig jaar.’

Hoe heeft het CVOI dit aanbod zo snel online kunnen realiseren?

‘Daar zitten heel veel uren werk in, het was veel geregel. Zo moesten we een technische partij vinden die webinars kon opnemen, editen en online zetten, en die kon zorgen dat webinars of cursussen ook on demand beschikbaar waren. Dat zijn allemaal additionele kosten. Uiteindelijk kwamen de inspanningen niet alleen van het CVOI zelf, maar van de hele community. Deelnemers moesten bereid zijn ons online op te zoeken en het vereiste ook een snelle omschakeling van onze sprekers, want het is een heel andere manier van werken. We hebben achteraf gezien het geluk dat we dat platform twee jaar geleden hebben gelanceerd, anders hadden we geen medium om het onderwijs überhaupt aan te bieden. Dat is echt onze redding geweest.’

Wat zijn de grootste uitdagingen geweest voor het online aanbieden?

‘We moesten goed nadenken over de vorm waarin we leerstof aanbieden. Vóór COVID-19 maakten we al een aantal webinars, dat was niet helemaal nieuw voor ons. Maar klassikale scholingen, dat zijn dagvullende programma’s. Je gaat niet een hele dag een cursus bingewatchen, dus we moesten een ander format vinden om zulke scholingen aantrekkelijk te houden. Een manier waarop we dat geprobeerd hebben, is door sprekers die normaal naar een cursus komen te vragen hun presentatie op te nemen. Die hebben we vervolgens on demand aangeboden met een aantal toetsvragen verbonden aan elke presentatie. Zo kon iedere cursist in zijn of haar eigen tijd naar de spreker luisteren. Dat is een vorm die goed werkt. We hebben ook cursussen opgesplitst in meerdere delen, en die verspreid over een aantal middagen online georganiseerd. De sprekers zaten dan virtueel samen en hadden interactief contact met de cursisten thuis.’

Wat zijn de reacties en ervaringen tot nu toe?

‘We merken een enorme toename van het aantal deelnemers aan online evenementen, en ook de on demand optie wordt veel gebruikt. Een van de scholingen die we aanbieden is de Echomiddag, die we nu noodgedwongen online en heel interactief hebben georganiseerd. Deelnemers vonden het erg leuk; uit de evaluatie kwam naar voren dat 95 procent het een volgende keer graag weer online zou doen. Online is deelname ook laagdrempeliger. Waar deelnemers anders misschien lang moeten reizen, hoeft dat nu niet. En waar je voorheen een cursus niet kon volgen als je die dag niet vrij was, kan je nu de webinar terugkijken op een moment dat het wel schikt.’

Zijn er ook nadelen, dingen die niet werken online?

‘Vaardigheidstrainingen kunnen niet online. We merken ook dat onderwerpen die discussie of dialoog tussen sprekers en deelnemers behoeven beter te behandelen zijn in een offline setting. Met name omdat een spreker dan in een oogopslag een zaal kan overzien. We merken ook dat mensen graag bij elkaar zijn. Sommige cursussen zou je objectief gezien wel online kunnen doen, maar vaak vinden we het toch prettiger om iemand in het echt te zien in plaats van op een scherm. Uit een enquête die we twee jaar geleden hielden voor de lancering van ons digitale platform bleek ook dat cursisten het belangrijk vinden om collega’s van andere ziekenhuizen te ontmoeten. Dat informele aspect van bij elkaar komen in de rand van een educatiebijeenkomst is ontzettend belangrijk. Dat ziet het CVOI ook als een van haar taken; niet alleen om onderwijs te geven maar ook om een waardevol netwerk van professionals te creëren en onderhouden. Dat is makkelijker offline te realiseren.’

Wat zijn uitdagingen en wat zijn de verdere plannen?

‘Dit najaar bieden we weer cursussen op locatie aan, uiteraard allemaal op 1,5 meter. Sommige dingen die we offline deden blijven we online doen, ook al moet het niet. De grootste uitdaging wordt om een goede balans te vinden tussen online en offline onderwijsaanbod, en niet het kind met het badwater weg te gooien uit enthousiasme voor hoe goed het nu gaat met sommige cursussen op het digitale platform.’

Het CardioVasculair Onderwijs Instituut (CVOI) is het Nederlands onderwijsinstituut voor hart- en vaatziekten. Het instituut werd opgericht in 1994 en verzorgt alle verplichte scholingen voor aios Cardiologie. Daarnaast biedt het CVOI verschillende bij- en nascholingscursussen aan. Elk jaar worden meer dan zestig cursussen, webinars en webcasts aangeboden. Meer informatie: www.cvoiacademy.nl.

Dr. T.A. (Tim) Simmers is cardioloog en voorzitter van het Hartcentrum in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven. Sinds oktober 2017 is hij directeur van het CVOI. Daarvoor was hij voorzitter van de Commissie Kwaliteit en bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC) en van de Netherlands Heart Rhythm Association (NHRA).